Le 19 Avril 2024, finn ena dan batiman Docks (Port Louis), lansman liv Bhagavad Gita an Kreol Morisien par Bhaktivedanta Book Trust. Seremoni-la ti fer an prezans Prezidan Repiblik Moris, so Exselans Prithvirajsing Roopun, antan ki Chief Guest. Dan so edision zordi, Anou Koz Parol pe donn laparol M. Ram Sevak Dasa, enn parmi bann prinsipal arsitek deryer sa travay monimantal la, ek pe invit li, atraver detrwa kestion, explik nou listorik proze-la, so bann obzektif, bann difikilte li finn zwenn dan so demars ek toulezot laspe ki li estime itil pou kominik ek nou bann lekter.
- Dekrir nou listorik sa gran proze tradiksion la?
Inisialman nou napa ti panse tradir sa liv-la an antie. Inspirasion finn arive apre ki nou finn lir ek relir, pandan plizier lane, A. C. Bhaktivedanta Swami Prabhupada (1896–1977) so Bhagavad-Gita an Angle. Lide deryer tradiksion an Kreol Morisien emerze parski nou ti dezir esey konpran Bhagavad-Gita reelman, lakoz anmemtan, nou realize ki malgre nou metriz enn deziem lang, se nou lang maternel ki ed nou konpran reelman. An Fevriye 2020, nou ti fini konplet de sapit ek sa ti pe fer atraver sistem lekritir “n/nn”. Me bien vit, nou finn adopte nouvo grafi kouma ansegne ofisielman dan lekol, avek led Diksioner Morisien. Ler enn-de lezot kamarad finn realize seki nou pe fer, zot finn emerveye par nou travay ek dimann nou bizin pran kontak ar BBT (Bhaktivedanta Book Trust), institision ki pibliye tou liv lor Konsians Krishna. Nou finn aprann par Govardana Prabhu, ki enn otorite dan BBT onivo Lafrik, ki Srila Prabhupada, loter orizinal Bhagavad-Gita Kouma Li Ete (BGKLE) an Angle, ti pou bien kontan si so liv ti kapav aparet an Kreol Morisien (KM). Anou rapel ki so liv ti finn deza tradir dan 60 lezot lang avan. Donk, sa finn donn nou enn motivasion pou fer enn premie tradiksion dan enn lang kreol.
- Ki bann lobzektif prinsipal proze-la?
Lobzektif prinsipal proze Bhagavad-Gita Kouma Li Ete aligne ar Srila Prabhupada so vizion, lor spiritializ sosiete, ki enn lot fason pou dir “Krsna-iz” sosiete. Nou bi, se partaz konesans spiritiel ki esey fer limanite sorti depi enn lexistans pirman materyalis. Lobzektif konplet enn proze parey, se prezant Bhagavad-Gita dan enn langaz ki servi par tou Morisien, ki li viv Moris ou alexteryer, ouswa ninport kisann-la ki dan ninport ki fason, konekte ek diaspora morisien e ki viv ninport ki kote, lor sis kontinan ki existe.
Anfet, proze-la aligne ar A.C. Bhaktivedanta Swami so vizion, ki dir ki konprension Bhagavad-Gita permet spiritializ sosiete. Enn individi ek plitar, enn sosiete, ki spiritialize, zot rekonet ek respekte ninport ki. Donk, enn fwa ki sosiete ou lemond, zot spiritialize, sa amenn enn transformasion dan noumem. Ler transformasion arive, nou sorti depi nosion: “mwa, mwa, mwa”, kot enn fwa tou korek pou mwa, mo donn enn koutpie lot-la, olie avoy enn lame kamaradri ver nou prosin! Lor plan personel, enn lot bi siplemanter sa proze-la, seki li kontribie dan anrisir lang Kreol Morisien, ki langaz maternel tou Morisien.
3 Ki bann prinsipal difikilte ek defi (personel, teknik ou lingwistik) ki ou finn zwenn lor ou sime pou ariv fer sa proze-la aboutir?
Depi koumansman proze, nou finn bizin fer fas ek prezize ki ankor fer sirfas dan nou pei, mem parmi bann devo, lor lefet ki KM napa pou neserman aksepte, malgre ki sa servi dan tou kozri, e ki langaz KM pou gete avek sispision ek negativman kouma enn dialekt. Anfet sa al kontrer ar AC Bhaktivedanta Swami Prabhupada so vizion, ki repoz lor nesesite pibliye, pibliye pibliye, apre distribie, distribie, distribie, dan ninport ki langaz. Kan sa arive, “sa motiv mwa santenn de fwa.”
Me nou prinsipal challenge ti lingwistik. Ti bizin kone kouma pou esey prezant travay-la dan lingua franca Morisien. Nou ti koumans par realize, par exanp, ki “bann” ek “pou”, zot de term ki kapav anpes laspe flwid enn lektir. Dan BGKLE, nou finn servi lezot teknik avek bi pou evit inond text-la avek “bann”. Li pa ti zis enn kestion tradir, me amenn enn lektir ki kontign interes nou lekter, kote literer ousi. Donk, nou finn servi “bann” ase rarman, kan sa ti ed kontribie ver flwidite. Parfwa, nou finn adopte sertin term depi Sanskrit kot enn “s”, ki exprim “plis ki enn”, finn azoute, par exanp, lor kuru ou deva depi Sanskrit, olie servi “bann” dan sa de sitiasion-la. Enn lot stratezi, se servi enn term dan fason pliryel dan limem. Nou finn ousi evit servi bann term kouma “pou ki”, ki kapav anpes enn lektir flwid! Nou lekip finn pran ase letan reflesi kouma servi tel mo oubien nek servi seki pli fasil!
4 Kisann-la finn ou bann prinsipal kolaborater (individiel ou institisionel, lokal ou etranze) dan sa proze-la?
Pinsipal kolabotrater, se editer Raumesh Chandra Coceal (Ashok) ki finn donn tou so letan lib apre so vokasion profesionel kouma Asistan Met lekol, apart so bann angazman familial. Nou res diskite diran parfwa trwa ou mem kat-r-ertan par zour lor sibtilite Bhagavad-Gita. Nou finn kontign diskite pandan bann long peryod, e sa finn dire anviron ka-t-ran. Parwa lor teknik, parfwa lor enn mo, parfwa lor lektir ansam Bhagavad-Gita. Ashok finn ousi partisip dan tou laspe letap prodiksion, ikonpri ede lor koreksion ki normalman fer par institision ki pibliye. Me dan kontext BGKLE, sa napa ti aplike lakoz ena mankman expertiz pou Kreol Morisien. Donk, enn lot laspe travay finn bizin pran noumem.
Kote partisipasion, lefet ki nou proze ti deza aksepte pou pibliye par BBT Lafrik, nou finn fer lezot devo pran konsians travay ki nou ti koumanse, via korespondans dan plizier forum ou atraver bann kontakt personel ar lezot devo individiel. Me se BBT Lafrik ki finn kontinielman motiv nou lor nou proze, sirtou, Rupa Sanatana Das ki baze dan Belzik, e ki nou konsider kouma servo ek arsitek deryer piblikasion Bhagavad Gita an Kreol Morisien. Finn ena, anfin, enn lot lekip prodiksion ki finn met so expertiz lor finalizasion Bhagavad-Gita Kouma Li Ete.
5 Ki ou santiman aster ki proze-la finn termine e ki liv-la existe konkretman?
Enn proze parey termine, se selman enn koumansman, dan sans ki se aster ki travay difizion koumanse. Kouma pou fer pou ki enn travay parey aterir dan lakaz sak Morisien parski isi nou ena enn dokiman ki so konsomasion bien inportan. Sa al ar lide ankor enn fwa Arcarya-Fondater ISKCON ki dir linportans pa nek ekrir ek pibliye, me distribrie. Se ousi enn kestion rekonet tou sa, olie esey vinn kikenn ki ena enn bi kontrol lezot. Se enn kestion rekonet ki ena enn lot Tou-Konple ki Kontrol tou e devwar enn antite vivan se zis res sibordone an tou imilite olie esey inpoz limem lor lezot kot tou problem koumanse.
Bhagavad-Gita Kouma Li Ete, se enn text ki ava amenn sanzman reel dan lavi antite morisien. Kouma Nelson Mandela remarke: “ Koz ar enn dimounn dan enn langaz li konpran, sa mont dan so latet, me koz ar li dan so langaz, sa tous so leker.”
BGKLE kapav finn lir par lezot dan lang administrative (Angle), ouswa dan lang media (Franse) ouswa ankor dan bann lang ansestral, kouma Hindi, Telegu, Tamil, etc., me enn lektir dan langaz KM amenn enn vre konpreansion pro-aktif kot sanzman spiritiel arive, kot enn individi koumans panse reelman. Ankor enn fwa, Srila Prabhupada so konsey, seki nou gard noumem eveye spiritielman par lir text transandantal, sankwa toultan ena danze absorbe par mod natir, seki ki fer nou tom dan lexistans kontamine.
- Kouma ou anvizaz lavenir liv-la aster?
Kote spiritiel nou remarke ki sa finn ed dimounn ki deza konpran valer Bhagavad-Gita kot enn de komanter finn deza fer ki se enn kiksoz reelman spesial ki finn ariv dan zot lakaz. 
Dialog Krishna ek Arjuna par sertin, rekonet ki tou sa, li sakre; seki fer liv-la dan limem parey kouma lezot Bhagavad-Gita dan ninport ki langaz. Me seki fer BGKLE inik, se langaz Kreol Morisien kot nou pe atann ki sa pou lir olie res kouma text dan langaz ofisiel Angle ou langaz Media Franse ou lezot lang ansestral zis kouma enn text ki pou zis garde lor enn plas spesial san okenn lintansion lir-li. Kote spiritiel, enn text parey ena valer dan sans ki sa kapav ed bann devo Krishna dan bann pei kouma Martinik ou Sesel. Kapav servi sa text an KM-la ek adapte li dapre zot prop varyete kreol. Donk, enn premie tradiksion an Kreol avek stanp morisien, li ena lezot valer ki depas frontier Moris. Sa pou ousi servi diaspora morisien ou lezot ki dan ninport ki fason asosie ar Moris ninport ki kote zot ete lor sis kontinan. Ankor enn fwa, lot-la pou rekonet laspe literer, flwidite langaz ek, biensir, sa lot dimansion profonder ouswa transantal la. Finalman, “Dialog Bhagavad-Gita napa destine pou enn dimounn, sosiete ou kominote an partikile me pou tou antite” kouma remarke par So Gras Divinn A.C. Bhaktivedanta Swami Prabhupada.